do ministra pracy i polityki społecznej
w sprawie zmiany przepisów w celu urealnienia opieki nad kombatantami i osobami represjonowanymi przebywającymi na zesłaniu i deportacji do byłego ZSRR
Odnosząc się do spraw zgłoszonych przez interesantów biura poselskiego,na podstawie art.14 ust.1 pkt 7 ustawy z dnia 9 maja 1996 roku o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. Nr 73,poz. 350,z późn. zm.) zwracam się z prośbą o udzielenie informacji na temat możliwości zmiany przepisów w celu urealnienia opieki nad kombatantami oraz nad osobami represjonowanymi przebywającymi na zesłaniu i deportacji do byłego ZSRR.
Sejm IV Kadencji nie zakończył prac nad poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego oraz o zmianie innych ustaw (druk sejmowy nr 3437),który w dużej mierze był powtórzeniem projektu ustawy zawartego w druku nr 805,odrzuconego przez Sejm RP w dniu 10 września 2004 r.
Odrzucenie projektu ustawy było związane z negatywnym stanowiskiem Rządu,wynikającym z kosztów realizacji projektowanego rozwiązania. Założono na przykład,że przywrócenie uprawnień kombatanckich wdowom i wdowcom po kombatantach,przysługujących im do 2001 r.,tj. 7,5 tys. osób,obciążyłoby budżet państwa wydatkami rocznymi w wysokości około 65 mln zł.
Uważam,że kosztów tych nie wyliczono prawidłowo. Objęcie świadczeniami pieniężnymi i innymi uprawnieniami również osób represjonowanych,które zostały zaliczone do jednej z grup inwalidów wskutek inwalidztwa pozostającego w związku z pobytem w miejscach,o których mowa w art. 3 i 4 ust. 1 ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego,i tych członków ich rodzin,którzy w chwili śmierci osób uprawnionych pobierali rentę z tytułu inwalidztwa,nie obciąży budżetu tak istotnymi wydatkami.
Wydaje się również,że należy spełnić postulat środowisk kombatanckich w zakresie wprowadzenia do treści art. 12 ustawy kombatanckiej wymogu legitymowania się dokumentem wystawionym przez ZUS jako potwierdzającym uprawnienia osób represjonowanych. W obiegu pozostają bowiem nadal zaświadczenia o uprawnieniach kombatantów i osób represjonowanych wydane przez Urząd ds Kombatantów i Osób Represjonowanych,które nie uprawniają do świadczeń.
Do rozważenia przedstawiam też zmianę treści art. 18 ust. 3 ustawy z dnia 24.01.1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego,zawierającego delegację do określenia szczegółowych zasad,form oraz zakresu korzystania z uprawnień przez kombatantów,tak by przepis ten spełniał wymagania określone dla upoważnień ustawowych i umożliwił wydanie aktu wykonawczego.
Kolejnym zagadnieniem wymagającym ustawowej regulacji jest wprowadzenie do ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych,wojskowych i ich rodzin rozwiązania wskazującego,że ustawa ta obejmuje osoby przebywające na zesłaniu i deportacji do byłego ZSRR.
Na podstawie art. 4 ust. 1 pkt.3b ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. Nr 42 poz. 371 z 2002 r.) przepisy tej ustawy obejmują osoby,które podlegały represjom wojennym i okresu powojennego,a represjami w rozumieniu ustawy są okresy przebywania z przyczyn politycznych,religijnych i narodowościowych na przymusowych zesłaniach i deportacji w ZSRR.
Osoby będące ofiarami tych represji powinny mieć uprawnienia do korzystania ze świadczeń wskazanych w ustawie z dnia z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. Nr 9 poz. 87 z 2002 r.). Wydaje się,że objęcie osób przebywających na zesłaniu i deportacji do byłego ZSRR przepisami tej ustawy,dokonane poprzez rozszerzenie treści art. 7 ww. ustawy,jest w pełni uzasadnione.
W wypadku uwzględnienia tego postulatu i objęcia osób przebywających na zesłaniu i deportacji do byłego ZSRR świadczeniami przysługującymi inwalidom wojennym i członkom ich rodzin logicznym uzupełnieniem tych zmian będzie też przyznanie im uprawnień do bezpłatnego zaopatrzenia w leki,które mogłoby polegać na uzupełnieniu treści art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210 poz. 2135) o wskazanie,że uprawnienie to przysługuje również osobom represjonowanym,tj. przebywającym na zesłaniu i deportacji do byłego ZSRR. Jakie jest stanowisko Pana Ministra wobec powyższych propozycji?
Poseł Jarosław Zieliński
Warszawa,dnia 28 marca 2006 r.
Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej – z upoważnienia ministra –
na interpelację nr 2282
w sprawie zmiany przepisów w celu urealnienia opieki nad kombatantami i osobami represjonowanymi przebywającymi na zesłaniu i deportacji do byłego ZSRR
Odpowiadając na pismo Pana Marszałka z dnia 19 kwietnia 2006 r.,znak: SPS-023-2282/06,w sprawie interpelacji Pana Posła Jarosława Zielińskiego dotyczącej zmiany przepisów w celu urealnienia opieki nad kombatantami i osobami represjonowanymi przebywającymi na zesłaniu i deportacji do byłego ZSRR,uprzejmie informuję:
Projekt nowelizacji ustawy kombatanckiej zawarty w przywoływanym przez Pana Posła druku nr 3437 dotyczył przywrócenia uprawnień kombatanckich funkcjonariuszom komunistycznego aparatu represji. Prawdopodobnie zaszło pewne nieporozumienie i tak naprawdę chodzi o rozwiązania zawarte w innym projekcie nowelizacji ustawy kombatanckiej (druk nr 3526).
Projekt ten przewidywał m.in. powrót do rozwiązań istniejących przed 2001 r.,których istotą było pełne zrównanie w prawach inwalidów wojennych sensu stricto z tzw. inwalidami-represjonowanymi,czyli osobami,których inwalidztwo powstało wskutek pobytu w sowieckich i nazistowskich obozach koncentracyjnych (art. 12 ust. 2 ustawy kombatanckiej),a nie w wyniku bezpośredniego udziału w działaniach wojennych.
W razie przyjęcia tego projektu wdowy i wdowcy po inwalidach-represjonowanych mieliby prawo do bezpłatnych leków,co obecnie przysługuje tylko osobom pobierającym rentę po zmarłych inwalidach wojennych.
Druga proponowana przez Pana Posła zmiana art. 12 ustawy kombatanckiej spowoduje zrównanie w prawach osób represjonowanych,posiadających ustalony związek niezdolności do pracy lub niepełnosprawności z pobytem w różnego typu obozach,z kombatantami nieposiadającymi żadnej niepełnosprawności.
Postulat zmiany treści art. 18 ust. 3 ustawy kombatanckiej straci wkrótce na aktualności,gdyż w uzgodnieniach resortowych znajduje się projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zakłada on dostosowanie treści całego art. 18 (który w swoim obecnym brzmieniu jest przepisem martwym) do rozwiązań systemowych przyjętych w służbie zdrowia.
Rozszerzenie katalogu świadczeniobiorców ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych o osoby deportowane do ZSRR zmieni istotę dotychczasowych rozwiązań. Specjalne uprawnienia,przewidziane w tej ustawie za inwalidztwo będące wyłącznie konsekwencją prowadzenia przez te osoby działalności niepodległościowej,otrzymają osoby,które nie posiadają żadnej niepełnosprawności.
Ewentualne wprowadzenie w życie postulatu Pana Posła prowadzi do sytuacji,że uprawnienia przewidziane dla inwalidów wojennych,jako realizacja zapisanej w art. 19 Konstytucji RP specjalnej opieki państwa nad inwalidami wojennymi,miałyby również osoby,które nie są inwalidami,w tym zwłaszcza inwalidami wojennymi,których inwalidztwo jest konsekwencją walki z wrogiem. Byłoby to rozwiązanie sprzeczne z celem ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych. W tej sytuacji niewykluczone,że postulaty uzyskania podobnych uprawnień zgłosiłyby środowiska więźniów obozów hitlerowskich,żołnierzy AK i wszystkich innych,które dotychczas mają jedynie przywileje określone w ustawie kombatanckiej. Mając także to na względzie,uważam,że z dużą rozwagą należy podchodzić do zmian w zakresie uprawnień kombatantów i osób represjonowanych,szczególnie wówczas,gdy propozycje rozszerzenia uprawnień nie dotyczą samych poszkodowanych,lecz członków ich rodzin.
Podsekretarz stanu
Joanna Kluzik-Rostkowska
Warszawa,dnia 23 maja 2006 r.