24 marca 2023 roku (piątek) uczestniczyłem wraz z żoną w otwarciu wystawy plenerowej „Zawołani po Imieniu”. Wystawa została zorganizowana przez Instytut Pileckiego w Augustowie z okazji Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.
W swoim wystąpieniu powiedziałem m.in.: „ To piękny i ważny program przywołujący zapomnianych bohaterów, którzy narażali swoje życie i ponieśli śmierć za pomoc swoim sąsiadom, którymi byli Żydzi. Każdy z tych naszych rodaków, który dał najwyższe świadectwo człowieczeństwa ,,w czasach próby” wiedział, że za to grozi śmierć z rąk niemieckich oprawców. Program ten i ,,zawołani po imieniu” zadaje także kłam temu, co próbuje się wmawiać Polakom w ostatnim czasie, że w czasie II wojny światowej współuczestniczyli oni w mordowaniu żydów razem z hitlerowskim niemieckim okupantem. Takich Polaków, którzy ratowali Żydów płacąc za to najwyższą ofiarę życia było zdecydowanie więcej niż wynika to z zniesionych dotychczas ,,kamieni pamięci”. Jest to więc zaledwie początek procesu, w którym ,,musimy {zatem} wiedzieć/policzyć dokładnie/zawołać po imieniu/opatrzyć na drogę” (Zbigniew Herbert) w miarę możliwości wszystkich naszych bohaterów”.
Wystawa przywołuje Polaków, którzy podczas okupacji niemieckiej zostali zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom zagrożonym zagładą i śmiercią. Wystawa stanowi kluczowy element prowadzonego od 2019 roku programu, który łączy badania naukowe, edukację historyczną i projekty z zakresu kultury pamięci. W otwarciu wystawy uczestniczyli m.in.:pełnomocnik dyrektora ds. programowych Instytutu Pileckiego dr Mateusz Werner, Wojewódzki Konserwator Zabytków prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz, Wicestarosta Augustowski Dariusz Szkiłądź, samorządowcy oraz przedstawiciele szkół i innych lokalnych środowisk.
W ramach programu „Zawołani po imieniu” Instytut Pileckiego uhonorował już 72 osoby w 30 miejscowościach w całej Polsce. W miejscach, gdzie Niemcy podczas wojny zamordowali Polaków pomagających Żydom, ustawiane są ,,kamienie pamięci”.
Wystawę na Rynku Zygmunta Augusta w Augustowie można oglądać do 23 kwietnia 2023 roku.
Galeria zdjęć:
Relacje medialne:
https://www.radio.bialystok.pl/wiadomosci/index/id/224726#galeria
https://www.dziennikpowiatowy.pl/wiadomosci/13519,zawolani-po-imieniu