14 marca 2023 roku (wtorek) wraz z Panią Dyrektor Instytutu Pileckiego prof. Magdaleną Gawin wizytowałem prace związane z budową Domu Pamięci Obławy Augustowskiej na bazie tzw. „Domu Turka” w Augustowie. Głównym celem wizyty było sprawdzenie postępów prac oraz omówienie dalszych etapów ich realizacji.
Dom Turka to popularna nazwa budynku położonego w Augustowie przy ulicy 3 Maja. W latach 1940-1941 mieściła się tam siedziba rejonowego zarządu NKWD, a w latach 1945-1956 – areszt śledczy Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. W lipcu 1945 roku w tym miejscu mieścił się jeden z obozów filtracyjnych stworzonych przez Sowietów w trakcie Obławy Augustowskiej. Od 2021 roku budynek jest w rękach Instytutu Pileckiego, który tworzy w nim Dom Pamięci Obławy Augustowskiej. Obecnie trwają badania konserwatorskie w piwnicach “Domu Turka” . W toku prac odsłonięto m.in wyryte na ścianach kalendarze prowadzone przez więźniów, aby nie zgubić rachuby czasu, krzyż nad wejściem do jednej z cel, odręczne rysunki, imiona, nazwiska, daty, miejscowości pochodzenia zatrzymanych. Przykładowe treści już rozczytanych napisów to: „Boże ratuj mnie”, „walka o niepodległość”, „zostali aresztowani 23 września 1951” i wiele innych.
„Dom Turka” został odkupiony od prywatnego właściciela dzięki funduszom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Również wszystkie prace remontowe, budowlane i rekonstrukcyjne finansowane są z budżetu państwa. Przy Instytucie Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego od kilku miesięcy działa Rada do spraw Upamiętnienia Ofiar Obławy Augustowskiej, której pracom przewodniczę. Oto pełny skład tego Gremium:
- Jarosław Zieliński – Przewodniczący
- Bartosz Gralicki – Sekretarz
- Andrzej Józef Nowak
- Arkadiusz Gołebiewski
- Bogdan Nowak
- Bożena Sewastynowicz
- Bożena Stankiewicz – Choroszucha
- dr Jarosław Schabieński
- dr Marek Jedynak
- dr Paweł Ukielski
- Grzegorz Biziuk
- Jadwiga Milewska
- Jan Stanisław Kap
- Jarosław Szlaszyński
- Ks. Dziekan Stanisław Gniedziejko
- Ks. Prałat Stanisław Wysocki
- Marcin Kleczkowski
- Piotr Bujwicki
- Piotr Rydzewski
- ppłk Jarosław Kowalewski
- Prof. dr hab. Krzysztof Jasiewicz
- Prof. dr hab. Wojciech Śleszyński
- Prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz
- Romuald Łanczkowski
- dr Teresa Kaczorowska
- Wiesław Burnos
- Witold Kowalewski
- Wojciech Malesiński