do ministra pracy i polityki społecznej
w sprawie rozważenia potrzeby podjęcia prac legislacyjnych odnośnie do rekompensaty za szkody poniesione przez obywateli polskich z tytułu wypłacania rent i świadczeń z instytucji zagranicznych w walucie polskiej w okresie od dnia 5 czerwca 1952 r. do 1 stycznia 1995 r.
Szanowna Pani Minister! Świadczenia przekazywane w tym okresie przez zagraniczne instytucje ubezpieczenia społecznego za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przeliczane były przez Narodowy Bank Polski na złote po kursach specjalnych ustalanych dla tego rodzaju świadczeń. Na podstawie ustawy z 1952 r. Prawo dewizowe odstąpiono od wypłacania świadczeń i rent z instytucji zagranicznych w walucie kraju pochodzenia świadczenia,w związku z wprowadzeniem zakazu posiadania przez osoby krajowe zagranicznych środków płatniczych. Wobec niskiego kursu ustalonego do przeliczania wysokości tych świadczeń okazało się,że pozostają one w dysproporcji w stosunku do świadczeń wypłacanych z krajowego ubezpieczenia społecznego. Dysproporcję tę próbowano tuszować przyznawaniem wyrównań do wysokości stawek rent polskich,jak to miało miejsce,na przykład w § 2 ust. 1 zarządzenia Ministra Pracy i Opieki Społecznej z dnia 26.02.1951 r. w sprawie zasiłków dla osób otrzymujących renty,zaopatrzenia i jednorazowe świadczenia z instytucji zagranicznych. Wyrównania te nie korespondowały jednak z wysokością renty przyznawanej przez instytucje zagraniczne. Żadne zasiłki wyrównawcze,przyznawane na podstawie późniejszych aktów prawnych,nie były adekwatne do wymiaru faktycznie przyznanej renty. Ze środków dewizowych napływających z instytucji zagranicznych,które wypłacały świadczenia,korzystał wyłącznie Skarb Państwa,co odbywało się z pokrzywdzeniem osób do nich uprawnionych.
W sprawie tej zwracałem się już do Ministra Polityki Społecznej w dniu 22 września 2004 r.,jednak udzielona mi wówczas odpowiedź wskazuje,że jej adresat nie zrozumiał intencji,jakimi kierowałem się,składając tę interpelację.
Pragnę zaznaczyć,że ponowne podniesienie opisanego wyżej problemu wiąże się z pracami,jakie podjęto w Ministerstwie Skarbu Państwa w zakresie udzielenia rekompensat osobom,których mienie zostało znacjonalizowane w wyniku ustawy z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej (Dz. U. Nr 3,poz. 17 z późn. zm.). świadczenia opisanych przeze mnie osób również podlegały w pewnym sensie takiej swoistej nacjonalizacji,co znacznie pogorszyło ich sytuację materialną,nawet w stosunku do świadczeniobiorców uzyskujących emerytury i renty z instytucji krajowych.
Dlatego też zwracam się z prośbą o wskazanie,czy w podległym Pani resorcie powstanie projekt aktu prawnego mającego na celu zadośćuczynienie stratom materialnym i moralnym wynikającym z bezprzykładnego wzbogacenia się komunistycznego Państwa kosztem jego obywateli,i to tej ich części,która z uwagi na szczególne uwarunkowania wynikające ze stanu zdrowia,a także na skutek konieczności poszukiwania pracy poza granicami własnej Ojczyzny była potraktowana niesprawiedliwie i w ewidentny sposób wykorzystana?
Łączę wyrazy szacunku
Poseł Jarosław Zieliński
Warszawa,dnia 15 marca 2007 r.
Odpowiedź ministra pracy i polityki społecznej na interpelację nr 7499
w sprawie rozważenia potrzeby podjęcia prac legislacyjnych odnośnie do rekompensaty za szkody poniesione przez obywateli polskich z tytułu wypłacania w okresie od dnia 05.06.1952 r. do 01.01.1995 r. rent i świadczeń z instytucji zagranicznych w walucie polskiej
Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na przekazaną przy piśmie Wicemarszałka Sejmu RP,znak SPS-023-7499/07,interpelację Pana Posła Jarosława Zielińskiego w sprawie rozważenia potrzeby podjęcia prac legislacyjnych odnośnie rekompensaty za szkody poniesione przez obywateli polskich z tytułu wypłacania w okresie od dnia 05.06.1952 r. do 01.01.1995 r. rent i świadczeń z instytucji zagranicznych w walucie polskiej uprzejmie wyjaśniam,jak następuje:
W przekazanej interpelacji poruszony został problem rekompensaty szkód,jakie odnieśli obywatele polscy z tytułu wypłacania im rent i świadczeń z zagranicznych instytucji w walucie polskiej,przy zastosowaniu niekorzystnego kursu wymiany waluty kraju wypłacającego świadczenie. Pan Poseł podnosi,że świadczenia przekazywane w tym okresie przez zagraniczne instytucje ubezpieczenia społecznego za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przeliczane były przez Narodowy Bank Polski na złote po kursach specjalnych ustalanych dla tego rodzaju świadczeń.
W tym miejscu pragnę zauważyć,że powyższe zasady przeliczania świadczeń były zgodne z ówcześnie obowiązującymi przepisami regulującymi materię związaną z obrotem dewizowym.
Ponieważ zgodnie z art. 9 ust. 1 wspomnianej przez Pana Posła ustawy z dnia 28 marca 1952 r. – Ustawa dewizowa (Dz. U. 52.21.133,z późn. zm.) naczelny nadzór nad obrotem wartościami dewizowymi miał Minister Finansów i w myśl art. 12 tej ustawy Narodowy Bank Polski,w zakresie obrotu wartościami dewizowymi był uprawniony do ustalania i ogłaszania w Monitorze Polskim kursów dewiz i pieniędzy zagranicznych,to należy stwierdzić,że mimo iż kwestia będąca przedmiotem wystąpienia Posła dotyczy zasad realizacji świadczeń zagranicznych z zabezpieczenia społecznego,w istocie pozostaje materią regulowaną prawem dewizowym.
Dlatego też podjęcie prac legislacyjnych we wskazanym przez Pana Posła kierunku,mających na celu rekompensatę szkód poniesionych przez obywateli polskich z tytułu wypłacania rent i świadczeń z instytucji zagranicznych w walucie polskiej,nie leży w zakresie kompetencji Ministra Pracy i Polityki Społecznej.
Z poważaniem
Minister
Anna Kalata
Warszawa,dnia 27 kwietnia 2007 r.