3 września 2020 roku (czwartek) w Suwałkach uczestniczyłem w odsłonięciu i poświęceniu obelisku upamiętniającego 100. rocznicę utworzenia Armii Ochotniczej gen. Józefa Hallera.
Uroczystości rozpoczęły się Mszą Św. w kościele pw. Św. Wojciecha Biskupa Męczennika w Suwałkach. Odsłonięcie i poświęcenie obelisku odbyło się na terenie Zespołu Szkół Sióstr Salezjanek im. Jana Pawła II, gdzie sto lat temu mieściła się komisja werbunkowa dla ochotników z Suwałk i okolicznych miejscowości, którzy dali świadectwo odwagi i przyczynili się do pokonania bolszewików w Bitwie Warszawskiej i późniejszej Bitwie Niemeńskiej.
Po Mszy Św., podniesieniu flagi państwowej i odśpiewaniu hymnu, miałem zaszczyt uczestniczyć w odsłonięciu obelisku wraz z Siostrą dr Małgorzatą Łukowską przedstawicielką Inspektorii Warszawskiej Zgromadzenia Córek Maryi Wspomożycielki, płk. Jarosławem Kowalewskim Wojskowym Komendantem Uzupełnień w Suwałkach oraz dr. Jarosławem Schabieńskim Naczelnikiem Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku. Poświęcenia obelisku dokonał ks. kan. dr Jacek Uchan dyrektor Wydziału Duszpasterstwa Diecezji Ełckiej. Wojskową oprawę uroczystości zapewnił 12 Batalion Lekkiej Piechoty 1 Brygady Wojsk Obrony Terytorialnej im. gen. Władysława Liniarskiego.
Dr Jarosław Schabieński Naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Białymstoku powiedział:
Chcemy przywrócić pamięć historyczną, która w okresie komunistycznym była zabijana, bo my tak naprawdę wiemy o tej armii ochotniczej bardzo niewiele, a przecież to było sto tysięcy ludzi, najlepszych ludzi w Polsce, teraz chcemy tę pamięć przywrócić, chcemy tę pamięć utrwalić.
W swoim wystąpieniu powiedziałem m. in.:
Naszą powinnością jest pamiętać o tym wielkim zrywie w obronie świeżo odzyskanej po 123 latach niepodległości. Młode polskie państwo wystawiło do walki z Armią Czerwoną niemal milionową armię. Wśród obrońców Ojczyzny były regularne oddziały polskiego wojska, ale była też Armia Ochotnicza, licząca ponad 100 tysięcy żołnierzy, w znaczącej części młodych, a nawet bardzo młodych ludzi, studentów i uczniów, których odwaga i determinacja zasługuje na wielkie uznanie i podziw następnych pokoleń. Ogromna siła polskiego patriotyzmu spowodowała, że cały naród stanął do walki przeciwko bolszewikom, że zmobilizowano tak potężną armię i że powstała właśnie Armia Ochotnicza. Przyczyniła się ona do polskiego zwycięstwa w wojnie 1920 roku, stała się także wzorem i inspiracją dla Armii Krajowej jako największej podziemnej armii świata, której tradycje dziedziczą i kontynuują dzisiaj wojska obrony terytorialnej.
Z inicjatywy Instytutu Pamięci Narodowej ochotników z 1920 roku upamiętniają tablice w kilkunastu polskich miastach, m. in. Warszawie, Kielcach, Radomiu, Krakowie Wrocławiu i Sosnowcu. Jedną z nich odsłonięto w lipcu w Białymstoku przy bramie głównej Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej.
Relacje medialne:
https://bialystok.tvp.pl/49685195/03092020-godz-1830
https://bialystok.tvp.pl/49688897/100lecie-armii-ochotniczej
https://www.radio.bialystok.pl/wiadomosci/index/id/188737
https://radio5.com.pl/100-rocznica-utworzenia-armii-ochotniczej-w-suwalkach/
